Jakie są przyczyny rozwoju trądziku w wieku dojrzałym?
Trądzik jest chorobą o przewlekłym charakterze i skomplikowanym podłożu. Kiedyś dotyczył tylko osób w wieku dojrzewania, obecnie natomiast średnio 12% kobiet i 3-5% mężczyzn powyżej 25 roku życia boryka się z dermatozą. Wyniki te sugerują, że warto spojrzeć na ten problem wieloaspektowo, uwzględniając mechanizmy hormonalne, dietetyczne, psychologiczne czy ogólnoustrojowe. Godnym uwagi jest fakt, że prawidłowo dobrana terapia polega nie tylko na leczeniu skutków, ale przede wszystkim odnalezieniu przyczyny.
Przyczyny powstawania zmian trądzikowych?
- nasilona produkcja łoju – spowodowana zaburzeniami hormonalnymi (testosteron, estrogeny, hormony tarczycy) lub wynikająca z pierwotnych czy wtórnych zaburzeń bariery naskórkowej
- nadmierna keratynizacja ujść mieszków włosowych – mówiąc prościej, pogrubia się warstwa rogowa naskórka, która „zatyka” gruczoły łojowe powodując powstawanie zaskórników
- Stan zapalny związany z obecnością bakterii beztlenowych agnes – W normalnych warunkach nie są szkodliwe. Jednakże przy nadmiernym łojotoku i zablokowaniu ujść gruczołów łojowych bakterie te rozkładają tłuszcze zawarte w łoju do wolnych kwasów tłuszczowych mających działanie prozapalne i drażniące
- nadmierna immunizacja ujść mieszków włosowych – uwalniane są mediatory zapalne naczyń krwionośnych dookoła mieszka włosowego
Jak wpływają na trądzik hormony?
- Androgeny – źródłem do syntezy tych hormonów są nadnercza, jądra i jajniki. Działają one stymulująco na wydzielanie łoju, jak i na przerost gruczołu łojowego (wielkość sebocytów). Rzadko w wieku dojrzałym stwierdza się nadmiar androgenów, jednakże badania wykazują wzmożoną aktywność mieszka włosowo-łojowego nawet na mieszczącą się w normie ilość testosteronu
- Dihydrotestosteron (DHT) – jest syntetyzowany z testosteronu, wykazuje zwiększoną ekspresję w górnej części gruczołów łojowych
- Estrogeny – hamują produkcję androgenów, więc również łoju. Ich spadek sprawia, że jakość skóry kobiet się pogarsza – dzieje się tak np. między 21 a 28 dniem cyklu miesiączkowego
- Hormony tarczycy – w przypadku dysfunkcji mogą powodować nasilenie łojotoku
- Prolaktyna – zwiększa wydzielanie łoju i mediatorów prozapalnych. Wydzielanie prolaktyny wzmaga stres i wysiłek fizyczny
- Hormon wzrostu (GH) – zwiększa stężenie DHT, wpływając na nadmierny łojotok
- Hormony stresu –pełnoobjawowy mechanizm stresu to uruchomienie przez nadnercza głównych hormonów stresu-kortyzolu, adrenaliny i noradrenaliny, które wpływają na zwiększenie produkcji łoju, a tym samym nasilenie objawów trądziku.
W związku z tym , że powyższe przyczyny często sprawdzają się w leczeniu osób młodych – więc na co zwrócić uwagę w przypadku trądziku późnego? Przede wszystkim nie należy lekceważyć ogólnoustrojowego tła!
Nasze jelita, a trądzik
W związku z tym, że coraz więcej osób cierpi na zaburzenia pracy jelit – przewlekły stan zapalny może właśnie być odzwierciedleniem na naszej skórze. Dlatego też częste zaparcia, biegunki, bóle brzucha, wzdęcia sygnalizują na zmiany właśnie w tym obszarze.
Obecnie jelita nazywamy drugim mózgiem. Jest to bardzo rozbudowany organ, o powierzchni sięgającej 300-500m2. Niewłaściwy skład flory bakteryjnej jelit oraz nieszczelność ścianek jelita ma ogromne znaczenie dla powstawania procesów zapalnych. Co skutkuje przedostawaniem się do krwiobiegu nieprawidłowo strawionych cząstek pokarmowych lub patogenów. W wyniku tego powstają prozapalne kompleksy białkowe, które odkładają się między innymi w skórze.
Flora bakteryjna jelit składa się z flory fermentującej i gnilnej. Ważne jest, aby obie te flory pozostawały w równowadze, w odpowiednich proporcjach. W przypadku modyfikacji żywienia przy przewlekłym stresie, leczeniu antybiotykami czy infekcjami gastrycznymi obserwuje się wzrost bakterii gnilnych, a co za tym idzie – nasilenie procesów zapalnych, Problemy z pasażem jelitowym, spowolnienie trawienia, wzdęcia oraz gazy. W przypadku dysbiozy jelitowej (zmieniona budowa i funkcjonowanie w komórkach jelit) do krwiobiegu mogą przenikać m. in. opioidy, alergeny, wirusy, a nie przemieszczają się niezbędne dla zdrowia mikroskładniki pokarmowe: magnez, żelazo, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.
Czy możemy leczyć trądzik za pomocą diety?
- Przede wszystkim zmienić nawyki żywieniowe, w celu wzmocnienia miejscowej kuracji przeciwtrądzikowej
- W związku z tym należy wprowadzić do diety błonnik pozyskiwany z migdałów, czarnych oliwek, produktów pełnoziarnistych, śliwek, fig, białej i czerwonej fasoli, tutaj może pomóc dieta według indeksu glikemicznego.
- Dobrze jest oczyścić wątrobę za pomocą naturalnych produktów, wprowadzając do diety substancję drenujące (kurkuma, czarna rzepa, karczoch).
- Należy wprowadzić do diety produkty o niskim indeksie glikemicznym
Kolejnym czynnikiem warunkującym rozwój trądziku w wieku dojrzałym jest odstawienie leków antykoncepcyjnych – faktem jest, że do 6 miesięcy od zakończenia ich przyjmowania nawet połowa kobiet może mieć problemy ze skórą
Chciałabym wspomnieć jeszcze o zaburzeniach bariery hydrolipidowej. Na początek-co to takiego? Jest to naturalna bariera, chroniąca skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych, a także zapewnia prawidłowe nawilżenie, zapobiegając utracie wody ze skóry. Zaburzenia w działaniu płaszcza lipidowego mogą być pierwotne (niektóre choroby) lub wtórne, np. podczas niewłaściwej pielęgnacji. Oznacza to, że alergeny, bakterie czy inne patogeny mają ułatwiony dostęp, co dodatkowo zwiększa stan zapalny. Dlatego też , szczególnie ważnym elementem pielęgnacji cery trądzikowej jest wzmacnianie bariery skórnej.
Domowa pielęgnacja cery trądzikowej
Różnice pomiędzy trądzikiem młodzieńczym a trądzikiem u dorosłych
- Wiek – początek trądzik pospolity rozwija się w wieku 13-15 lat, choroba powinna skończyć się do 25 roku życia. Acne tarda (trądzik wieku dojrzałego) zaczyna się po 25 roku życia
- Rodzaj zmian – w trądziku wieku dojrzałego zaskórniki są mniej liczne. Przeważają natomiast zmiany grudkowe, krostkowe i bolesne zmiany naciekowe.
- Lokalizacja – W trądziku pospolitym zmiany występują głównie w strefie T. W acne tarda – w strefie U – na brodzie, żuchwie, w okolicy przyuszniczej czy na granicy włosów. U mężczyzn bolesne zmiany mogą pojawiać się na brodzie i karku.
Jak odpowiednio pielęgnować cerę trądzikową?
Oczywiście regularne wizyty w gabinecie kosmetycznym i odpowiednio dobrana terapia hamująca rozwój bakterii. Dlatego też terapia seboregulująca, oczyszczająca i odbudowująca barierę hydrolipidową ma ogromne znaczenie. Jednakże bez zmiany nawyków żywieniowych, stylu życia czy odpowiedniej pielęgnacji domowej jest tylko doraźna.
- Prawidłowe oczyszczanie twarzy – dokładny demakijaż skóry preparatami wolnymi od alkoholi czy innych substancji drażniących skórę. Zalecana forma preparatu to pianka, żel czy delikatna śmietanka z wyciągiem z oczaru, siarką, aktywnym węglem, łopianem itp. Koniecznie skórę należy stonizować, by przywrócić jej naturalne pH
- Ważne jest, żeby kremy nie posiadały składników komedogennych – takich, które zapychają gruczoły łojowe, np. pochodne lanoliny, parafina, oleje mineralne oraz nadmiernie drażniących czy wysuszających. W związku z tym szukaj w ich składzie siarki mineralnej, wyciągów roślinnych, soli miedzi i cynku, niskich stężeń alfahydroksykwasów, kwasu salicylowego, azelainowego czy retinolu
- Nie zapominaj o odpowiednim nawilżaniu!
Skuteczne będą preparaty, które zawierają:
- NNKT (kwas linolenowy, linolowy) – olej argonowy, olej z awokado, olej z pestek moreli, masło shea, olej z ogórecznika
- zącefosfolipidy
- skwalan
- ceramidy
- antyoksydanty
- substancje łagodzące: kwas pantotenowy (Wit B5), bisabolol
- Mocne podkłady kryjące poprawiają wygląd trądzikowej cery, jednakże wpływają bardzo negatywnie na rozwój stanów zapalnych. Ponieważ blokują dostęp powietrza, dzięki czemu ułatwiają namnażanie bakterii, dodatkowo mają działanie komedogenne. W związku z tym wybieraj lekkie fluidy, kremy BB czy podkłady 100% mineralne, a na pewno zobaczysz różnicę!
- Pamiętaj o regularnym myciu pędzli do makijażu!
- Unikaj nadmiernego opalania na słońcu czy w solarium. Promieniowanie UV wysusza skórę, dzięki czemu obserwujemy CZASOWĄ poprawę skóry. Odwodniona skóra, broniąc się ,powoduje nadprodukcję łoju – w efekcie wzmożony rozwój bakterii
- Neutralizacja stresu – wybierz formę aktywności czy znajdź pasję, dzięki której poprawisz swoje samopoczucie. Może to być aromaterapia, spacery, joga, taniec czy czytanie książki.
- Suplementy o działanie regulującym stan zapalny – zwłaszcza kwasy omega 3 zawarte w olejach z ryb
- Witaminy i mikroelementy D3, z grupy B, E, cynk, selen
- Regulacja pracy przewodu pokarmowego: probiotyki, prebiotyki oraz kiszonki (np. sok z kiszonego buraka).
Zabiegi pielęgnacyjne w przypadku skóry trądzikowej:
- Peelingi chemiczne – więcej informacji TUTAJ
- Oczyszczanie skóry – zabieg mikrodermabrazji korundowej – więcej informacji TUTAJ
Przygotowała Aleksandra Markiel -kosmetolog w Klinice Beauty Mazowiecka 13